Skip to main content

Stroom tussen de oren

Volkskrant 19-02-2011, pagina 50

MARK MIERAS

Het werkt echt: met een klein elektrisch stroompje door je kop denk je beter, gedurende een tijdje althans. Misschien biedt de op zichzelf simpele tDCS-techniek soelaas bij de aanpak van verslavingen. In vele psychologielabs in de wereld zoekt men verder.

 

In de kelder van het psychologiefaculteit van de Universiteit van Amsterdam schikt ontwikkelingspsycholoog Thomas Gladwin zorgvuldig twee elektroden op mijn hoofd. Er druipt wat zout water langs mijn wang.

Gladwin: 'Voor dat ik begin dit jaar aan deze experimenten begon, heb ik heel grondig uitgezocht dat het echt onschadelijk is. Mijn proefpersonen vinden het de eerste keer vaak eng: zo'n stroompje door hun hersenen. Maar tijdens uitvoerig onderzoek in het buitenland onder honderden proefpersonen, die vaak heel langdurig werden blootgesteld aan tDCS, is er nooit een schadelijke bijwerking gevonden. Niet één epileptische aanval.' Toch heeft de onderzoeker mij net, voor alle zekerheid, toch een lijst met kwalen laten ondertekenen. Kwalen die je niet mag hebben als je aan het experiment meedoet.

Wat de elektrische stroom van een milliampère wel degelijk doet is de polarisatie van de hersencellen veranderen. In de buurt van de positieve elektrode worden de cellen daardoor een beetje actiever, onder de negatieve elektrode worden ze iets passiever. Dat subtiele verschil beïnvloedt hoe de hersenen werken.

Hersencellen die actiever zijn hebben meer invloed op andere hersencellen en drukken zo gemakkelijker hun stempel op wat er in de hersenen gebeurt. Gladwin heeft de stimulerende elektrode precies boven het belangrijkste centrum van mijn werkgeheugen geplakt. Mijn voorhoofd tintelt ervan. Ondertussen moet ik woorden onthouden en reproduceren. Verbeeld ik me dat het me gemakkelijker afgaat? Dat het daarboven soepeler draait? Gladwin: 'De eerste resultaten laten zien dat het gevoel van de proefpersonen klopt: ze presteren echt beter.'

Een hoofdband, twee elektroden, een flesje zout water en een stroomapparaat, meer heb je niet nodig om de hersenen te stimuleren. Aan verschillende Nederlandse universiteiten wordt ervaring opgedaan met de experimentele techniek waarmee je met een elektrische stroompje delen van de hersenen kunt activeren of juist remmen. In het buitenland zijn de onderzoeksresultaten veelbelovend.

Onderzoekers aan de Universiteit van Sydney publiceerden eerder deze maand over proefpersonen die zij tijdelijk maar liefst drie keer zo succesvol maakten bij het oplossen van een serie luciferpuzzels waarbij het aankomt op 'out-of-the-box-denken'. Bij hen werd de rechter temporaalkwab (bij het oor) gestimuleerd door daar de positieve elektrode te plaatsen, de negatieve elektrode kwam aan de andere kant om de linker temporaalkwab te remmen.

De rechter hersenhelft is over het algemeen beter in grensverleggende oplossingen, de linker hersenhelft in routineklussen. Dat de elektroden zo'n groot effect op het puzzelen had was echter ook voor de onderzoekers een verrassing.

Maar de prestatieverbetering is wel heel tijdelijk. Een paar minuten nadat de stroom is uitgezet is de geestelijke voorsprong grotendeels verdampt. Schiet je dan wel iets op met tDCS?

Volkskrant 19-02-2011, pagina 51

Een heilzaam stroompje door de hersenen

MARK MIERAS

Vervolg van pagina 1

Schiet je dan wel iets op met tDCS? Toch wel, geloven de onderzoekers want je kunt de stimulatie gebruiken om makkelijker een nieuwe vaardigheid te trainen. En die vaardigheid blijft. Het tDCS-onderzoek in Amsterdam is onderdeel van een project waarbij een nieuwe behandeling van verslaving wordt ontwikkeld.

Door patiënten tijdelijk een beter werkgeheugen te geven, kun je ze vermoedelijk beter trainen om hun impulsen te beheersen.

Mensen met een goed werkgeheugen hebben over het algemeen minder last van verslavingen omdat hun hersenen dankzij dat werkgeheugen meer tijd en ruimte hebben om hun impulsen te controleren, bijvoorbeeld om een veilige route naar huis te plannen, die niet langs de slijter voert.

Voor een alcoholverslaafde kan dat het verschil maken tussen niet of wel terugvallen. Nadat de verslaafden de juiste denktactiek in de kliniek hebben getraind is de kans groter dat ze hem op straat, zonder hulpmiddelen als tDCS, ook goed uitvoeren. Eenmaal ingetraind, zit de behendigheid in het systeem, en kan de stroom uit.

Britse neurowetenschappers van de universiteit van Oxford behandelden vorig jaar mensen met rekenproblemen zes dagen lang met tDCS (transcranial Direct Current Stimulation). Terwijl ze zaten te cijferen, werd hun rechter pariëtaalkwab (boven op het hoofd) gestimuleerd en de linker pariëtaalkwab geremd. De rechter pariëtaalkwab helpt je een som ruimtelijk voor te stellen. Niet gek dus dat je zo wat beter kunt rekenen.

Maar ook zonder stroom hielden de proefpersonen na afloop een voorsprong op de deelnemers aan de controlegroep, bij wie de onderzoekers tijdens het experiment de stroom expres verkeerd om hadden aangesloten. Zelfs zes maanden later was het verschil tussen de twee groepen nog steeds te meten.

Ook motorische vaardigheden leer je beter met een gestimuleerd brein. Onderzoekers van Columbia University in New York en Johns Hopkins University in Baltimore lieten een groep studenten vijf dagen oefenen om met een joystick heel subtiele en snelle bewegingen te maken. Bij de helft werd daarbij boven op het hoofd de premotorische schors gestimuleerd. Ook bij deze groep was het positieve effect maanden later nog te meten.

De lijst van mogelijke toepassingen is lang. De tDCS-techniek bewees zijn nut ook al bij mensen na een hersenbloeding. Voor een goed herstel is het belangrijk dat patiënten hersencentra weer in gebruik nemen die tijdelijk uitgeschakeld waren.

Aanvankelijk is dat vaak lastig omdat de activiteit er sterk is afgenomen. Het centrum dat een arm of een been stuurt kan in een paar maanden van inactiviteit wel tot de helft inkrimpen. Zo'n ledemaat blijft dan als verlamd voelen ook na herstel. Behandeling met tDCS kan dan helpen om de boel weer op gang te helpen.

tDCS wordt soms ook toegepast bij depressie. Omdat zwaarmoedige gedachten vaker rechts dan links onder het voorhoofd schuilen wordt de stimulerende elektrode links geplakt en de remmende elektrode rechts.

En in al zijn eenvoud lijkt die aanpak nog te werken ook. Veertig depressieve Amerikanen die drie jaar geleden in Harvard in twee weken tijd tien sessies kregen, waren daarna wel een maand duidelijk in betere toestand dan de controlegroep. Ook andere onderzoeksgroepen melden vaak positieve resultaten.

Kortom, tDCS biedt opvallend veel mogelijkheden voor zo'n simpele techniek. Her en der in Nederland maken ook therapeuten er al gebruik van, om ADHD te behandelen bij kinderen bijvoorbeeld.

Gladwin maakt zich geen zorgen over dergelijke praktijken. 'Je kunt eigenlijk niet zoveel verkeerd doen met tDCS als je de techniek zorgvuldig toepast. Het werkgeheugen stimuleren zoals wij dat in het laboratorium doen, kan in principe ook bij ADHD helpen.

Gladwin: 'Ik hoop wel dat ze het wetenschappelijke onderzoek blijven volgen want we gaan vast nog veel ontdekken hoe je tDCS effectiever kunt toepassen.'

  • Aangemaakt op .
  • Laatste update op .
  • Hits: 4062
Vakantie 1Boek een hotel, appartement of vakantiewoning bij Expedia en steun NAH Ontmoetingspunt gratis.Vakantie 2

Expedia

Reizen & Vakantie

Expedia Group is een van 's werelds meest toonaangevende online reisbureaus met een complete service en gelokaliseerde websites in meer dan 30 landen. Zo biedt Expedia Group toegang tot meer dan een miljoen accommodaties over de gehele wereld (van vakantiewoningen tot boetiekhotels en grote ketens), meer dan 500 luchtvaartmaatschappijen, meer dan 175 autoverhuurbedrijven, veel verschillende vervoersopties en activiteiten. Klanten kunnen tot $ 500 besparen door een vlucht en hotel samen te boeken. Door de vele opties met speciale tools te combineren, biedt Expedia.nl reizigers de helpende hand bij het vinden en creëren van hun ideale reis.

Klik op onderstaande link om naar Expedia te gaan en gratis te doneren aan NAH Ontmoetingspunt Almere:

https://www.expedia.nl/?affcid=network.cj.9216882.13852921.SK_6150&cjevent=29a05c6765fb11ee816ff7180a18ba72

 

5% hotels, 5% activiteiten, 3% autohuur, 2% pakketreizen, vliegtickets 0% commissie

Booking.com - ook voor vakantie in de buurt.

 

SponsorKliks | Gratis sponsoren!

Like what you see?

Hit the buttons below to follow us, you won't regret it...