Artikel in wel thuis

Verder na een beroerte

“Alleen red je het niet”

 Van een beroerte hebben de meeste mensen wel gehoord, maar wat een CVA is weten de meesten niet. Laat staan dat bekend is welke gevolgen het kan hebben. Elly en Charles Valent weten dat wel. Twee jaar geleden kreeg Elly een hersenbloeding. “Mijn oude leven komt nooit meer terug.”

Als je het zo leest, is het een verdrietige geschiedenis. Maar wie Elly en Charles ontmoet, weet dat dit geen verdrietig koppel is. Integendeel. “We zijn er sterker dan ooit uitgekomen”, zeggen ze. Het geheime recept: acceptatie, humor en een heleboel liefde.

Van de dag zelf herinnert Elly zich niets meer, net zo min als van de maanden daarna. Tijdens haar werk als voedingsassistente in een verpleeghuis kreeg ze erge hoofdpijn. Even later lag ze bewusteloos op de grond. De ambulance kwam en in het ziekenhuis werd de bloeding in haar hoofd gestelpt. Elly bleef een paar maanden in het ziekenhuis. Ze was wakker, had haar ogen open en kon spreken. Maar in feite was ze nog ver weg. Charles bezocht haar dagelijks. “Ze was aldoor vrolijk, net een engeltje”, zegt hij. Pas na drie maanden werd Elly echt wakker. Haar geheugen begon weer beter te werken en na een tijdje kon ze naar het revalidatiecentrum. “Ik moest alles opnieuw leren: zitten, staan, lopen, fietsen, alles.”

Restverschijnselen

Toen Elly net weer thuis was, zag ze twee grote witte dozen in de gang staan. “Ik vroeg aan Charles wat die zooi hier deed”, vertelt ze. “Hij legde uit dat het de wasmachine en de droger waren. Och jee, zei ik toen, moeten we dat allemaal zelf doen? Ik begreep er werkelijk niets van.” Het vreemde is dat Elly naar haar hersenbloeding niet alles kwijt was. Ze wist bijvoorbeeld de pincode van haar telefoon nog. “Wonderlijk hoe die hersens werken, fascinerend.” Even verwonderd praat Elly over de restverschijnselen. Ze pakt haar lijstje erbij. “Ik kan geen twee dingen tegelijk, zoals koffie zetten en een gesprek voeren. Mijn geheugen is ook niet honderd procent en in een vreemde omgeving heb ik geen besef van tijd. Ik weet niet of iets een uur of vijf minuten duurt en als ik op de klok kijk, zegt het me niets. Verder ben ik ongeremd. Dat was ik al, maar nu zeg ik echt alles wat in me opkomt. Charles en ik maken er altijd lol om. Dat werkt het beste.”

Geen griepje

Toch moet Elly toegeven dat leven met een hersenbeschadiging soms zwaar is. “Van buiten zie je niets. Bovendien begrijpen veel mensen het niet. Laatst vroeg iemand: heb je daar nou nog steeds last van? Tja, het is geen griepje dat weer overgaat. Op de vraag waar ik precies last van heb, zei ik: een heel lijstje, maar dat heb ik nu niet bij me.”

Sinds een tijdje werkt ze weer in het verpleeghuis, langzaam opgebouwd tot tien uur per week. Charles is de eerste tijd meegegaan naar haar werk en bleef tot ze klaar was.

“In mijn privé leven ben ik heel laconiek. Wat niet kan, dat doe ik niet. Jammer dan. Maar op werk is dat anders. Ik wil zo min mogelijk fouten maken, voor mij is dat heel inspannend.”

Herkenning

In het begin kende Elly niemand anders met hersenbeschadiging. Sinds zij is aangesloten bij de CVA patiëntenvereniging Samen Verder, e-mailt zij met lotgenoten. “Geen enkele situatie is vergelijkbaar, maar het is heel fijn om met mensen te praten die ook ineens allerlei dingen niet meer kunnen. Dit herkenning is heel belangrijk.” Volgens Elly ligt haar succes in het feit dat ze accepteert dat de problemen die ze ondervindt aan haarzelf liggen. “Ik geef anderen niet de schuld, ook Charles niet. Dankzij zijn stimulans ben ik weer dingen gaan ondernemen. Uit mezelf kwam helemaal niets, die hersens waren zo dood. Alleen had ik het nooit gered.”

[kader]

Wat is CVA?

CVA staat voor Cardio Vasculair Accident. Bij tachtig procent van de patiënten is het een herseninfarct: een propje dat een bloedvat naar de hersenen verstopt. Duurt dat langer dan drie uur, dan treden uitvalsverschijnselen op. Medicijnen of een dotteroperatie kunnen het bloedpropje verwijderen. Een TIA is een bloedpropje dat vanzelf verdwijnt. Dit kan ongemerkt de hersenen beschadigen. Een andere vorm van CVA is een hersenbloeding. Er knapt dan een bloedvat en dat richt schade aan. Een operatie kan het bloedvat herstellen.

Hoe herken je CVA?

- Hevige hoofdpijn

- Eenzijdige verlammingsverschijnselen

- Een scheefhangende mond

- Raar praten

Bel meteen 112, niet eerst huisarts.

Ketenzorg

Dankzij de Stroke Units in regionale ziekenhuizen, de daarop aangesloten verpleging en revalidatie is CVA met restschade met 25 procent teruggedrongen. Toch zijn er nog steeds 41.000 nieuwe CVA’s per jaar. Dit aantal blijft hoogt vanwege de vergrijzing en een ongezonde leefstijl. De thuiszorg biedt verschillende cursussen en bijeenkomsten voor mensen die met CVA te maken hebben. Ook kan de thuiszorg u een deel van de zorg uit handen nemen en ondersteuning bieden in het huishouden.

Handige adressen

www.cva-samenverder.nl belangenvereniging voor mensen met CVA

www.cerebraal.nl vereniging voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel en direct betrokkenen.